Đo huyết áp 1 lần sao chính xác ?
Ngày đăng: 24-06-2014 11:48:04
Thống kê tại nhiều nước cho thấy tối thiểu 15% số người trưởng thành ở phương Tây đang khổ tâm vì cao huyết áp. Số người bị huyết áp cao ở việt nam chắc chắn không thể thấp hơn. Điều đáng ngại hơn nữa là hiện nay rất nhiều đối tượng còn rất trẻ, dưới tuổi 40, mà đã bị cao huyết áp, trong khi bệnh này trước đây thường được quan niệm như bệnh của người lớn tuổi. Nỗi lo trước mắt của người bệnh đúng là hợp tình, nhưng chưa hoàn toàn hợp lý, khi các dữ kiện chưa đủ để chẩn đoán chắc chắn về cao huyết áp. Mặt khác, thông tin đơn thuần tren con số huyết áp, thí dụ khi thì 14, lúc lại 12, cho thấy rất nhiều bệnh nhân chưa được tư vấn đúng mức về ý nghĩa của huyết áp. Đây là một thực tế đáng buồn cho ngành y tế, không chỉ riêng ở xứ mình. Thống kê mới đây tại Đức đã chứng minh, trong khi thuốc hạ áp là mặt hàng được tiêu thụ hàng ngày với số lượng quá mức, thì chỉ có 1% người dân Đức thực sự thông hiểu về huyết áp! Con số thống kê này, nếu được thực hiện trên xứ mình, chắc chắn tệ hơn nhiều!
Muốn xác định huyết áp, nhà điều trị bao giờ cũng cần hai trị số, số lớn mang tên huyết áp thu tâm và số nhỏ được gọi là huyết áp trương tâm. Thầy thuốc chỉ có thể xác định bệnh cao huyết áp khi căn cứ trên cả hai trị số, hay nói đúnh hơn, trên mối tương quan giữa hai trị số. Nói một cách tóm lược và tượng hình, huyết áp thu tâm thể hiện chức năng bơm đẩy máu của cơ tim, trong khi huyết áp trương tâm phản ảnh mức độ đàn hồi và sức chịu đựng của thành mạch máu. Nếu trái tim vì lý do nào đó phải cố sức làm việc thì huyết áp thu tâm đương nhiên phải tăng cao. Ngược lại, trong trường hợp thành mạch máu trở nên chai dòn khô cứng, chẳng hạn vì trong máu có quá nhiều chất béo, thì huyết áp trương tâm sẽ khó có trị số bình thường. Huyết áp thu tâm là yếu tố mang tính cá biệt, thay đổi ít nhiều tùy theo cơ tạng và có khuynh hướng tăng cao theo tình trạng vận động, chiều cao, trọng lượng, tuổi tác… Trị số huyết áp thu tâm, thí dụ là 14, nhưng trên người đã quá 60 tuổi, cao 1,70 mét, lại nặng 75 kí-lô-gam vẫn không thể gọi là cao. Nhưng trị số này đương nhiên trở thành bệnh lý nếu ghi nhận trên người mới ngoài 30, ốm yếu lại cao có 1,50 mét. Tương tự như thế, trị số huyết áp trương tâm cũng thay đổi theo tuổi đời, theo tình trạng biến dưỡng của cơ thể. Tôi hiện vẫn còn áp dụng một phương pháp đánh giá huyết áp rất cổ điển, theo đó huyết áp trương tâm lý tưởng =1/2 trị số của huyết áp thu tâm + 1. Thí dụ: nếu huyết áp trương tâm tương ứng nên là: 14/2 = 7+1=8. Như thế, trị số huyết áp, chẳng hạn 16/9, dù mới nghe qua dễ làm người bệnh hoảng sợ nhưng trên thực tế vẫn an toàn hơn trị số huyết áp 13/10. Điều đáng tiếc là nhiều bệnh nhân do không được thông tin chính xác, đang tiếp tục đánh giá huyết áp một cách sai lầm qua trị số thu tâm mà thôi.
Xác định nguyên nhân là cần thiết để qua đó đi đến biện pháp điều trị căn nguyên. Mỗi người là một cá thể đặc thù, không ai giống ai. Với huyết áp cũng thế. Người bệnh không cần phải chạy theo một khuôn mẫu huyết áp nào đó mà chỉ cần giữ vững trị số huyết áp sao cho phù hợp với cơ tạng riêng biệt của mỗi người.
